ფილოლოგიის დოქტორი
რეჯეფ ტაიფ ერდოღანის უნივერსიტეტი
ხელოვნებისა და მეცნიერებათა, ქართული ენისა და ლიტერატურის ფაკულტეტი
ასოცირებული პროფესორი
რიზე, თურქეთი
ფილოლოგიის დოქტორი
რეჯეფ ტაიფ ერდოღანის უნივერსიტეტი
ხელოვნებისა და მეცნიერებათა, ქართული ენისა და ლიტერატურის ფაკულტეტი
ასოცირებული პროფესორი
რიზე, თურქეთი
ქართული ლექსიკოლოგიის მიმოხილვა
ლექსიკოლოგია არის ენის ლექსიკის სისტემური გამოკვლევა და ორგანიზაცია, ლინგვისტიკის სპეციალიზებული სფერო, რომელიც მოიცავს სხვადასხვა ენების ლექსიკონების შედარებით ანალიზს, რაც ხშირად ხორციელდება ლექსიკონების შექმნის მეშვეობით. ეს კვლევის სფერო მიზნად ისახავს ლექსიკის გასაგებად გამოკვლევისა და სხვადასხვა პრაქტიკული მიდგომების გამოყენებას. ლექსიკოლოგია ისწრაფვის გააღრმავოს ჩვენი წარმოდგენა ენაზე მისი სტრუქტურის, გამოყენებისა და ევოლუციის სრული ანალიზის საშუალებით.
ამ კვლევის მიზანია შეისწავლოს ლექსიკონების როლი და მრავალფეროვანი ფუნქციები საზოგადოებაში. ლექსიკონები არ არის მხოლოდ სასწავლო საშუალებები ენის შესასწავლად; ისინი ასევე აუცილებელი კულტურული არტეფაქტებია, რომლებიც ასახავს ენების მემკვიდრეობასა და ისტორიულ ტრანსფორმაციებს. ლექსიკონები როგორც ვრცელი არქივები, ინახავენ და წარმოაჩენენ ენის ფონოლოგიურ, გრამატიკულ და სემანტიკურ ელემენტებს, ამრეკლავენ ენის ცვლილებების დინამიკურ ხასიათსა და მასზე გავლენას საზოგადოებრივ-კულტურული ფაქტორებისგან.
ამ კვლევის მთავარი მიზანია გაანალიზოს ქართული ლექსიკოლოგიის წამყვანი ნაშრომები. ქართველმა ლექსიკოგრაფებმა მნიშვნელოვანი წვლილი შეიტანეს ქართული ენის დაფიქსირებასა და შენარჩუნებაში. ეს ნაშრომი მიზნად ისახავს ცნობილი ლექსიკოგრაფიული პროექტების შეფასებას, განსაკუთრებით იმ პროექტებისა, რომლებიც წამოიწყეს მნიშვნელოვანმა ქართველმა მკვლევრებმა, და მათი გავლენის ანალიზს ენობრივი მემკვიდრეობის დაცვასა და ლექსიკოგრაფიული მეთოდოლოგიის განვითარებაზე.
გარდა ამისა, კვლევა განიხილავს ქართული ლექსიკოლოგიის საფუძვლებსა და თეორიებს, რომლებიც ამ მიმართულებას წარმართავენ. კვლევა მოიცავს თეორიული ჩარჩოების და მეთოდოლოგიური მიდგომების სრულყოფილ განხილვას, რომლებიც გამოიყენება ქართული ლექსიკონების შედგენაში. აქ შედის ლექსიკური სემანტიკის, სიტყვათქმნადობისა და ისტორიულ-კულტურული კონტექსტის ლექსიკოგრაფიაში ინტეგრირების ფუნდამენტური პრინციპების ანალიზი.
ამ კვლევის მიზანია განახორციელოს სიღრმისეული ანალიზი ლექსიკონების გავლენის შესახებ საზოგადოებრივ განვითარებაზე, განსაკუთრებული აქცენტით ქართული ლექსიკოლოგიის მიმართულებით. კვლევა განიხილავს მნიშვნელოვან ნაშრომებს და ხსნის ქართული ლექსიკოგრაფიის ძირითად პრინციპებს, რათა აჩვენოს ლექსიკოლოგიის მნიშვნელობა ენობრივი მრავალფეროვნების შენარჩუნებასა და ენის კულტურული კონტექსტის გააზრებაში.
საკვანძო სიტყვები: ლექსიკოლოგია, ლექსიკონი, ლექსიკა, ქართული ლექსიკოლოგია, ლექსიკოლოგიის თეორიები.