თამრიკო ლეკიაშვილი
ისტორიის დოქტორი
საქართველოს უნივერსიტეტი (ასოცირებული პროფესორი).
თ. ბერაძის სახელობის ქართველოლოგიის ინსტიტუტის
უფროსი მეცნიერი თანამშრომელი
თბილისი, საქართველო
თამრიკო ლეკიაშვილი
ისტორიის დოქტორი
საქართველოს უნივერსიტეტი (ასოცირებული პროფესორი).
თ. ბერაძის სახელობის ქართველოლოგიის ინსტიტუტის
უფროსი მეცნიერი თანამშრომელი
თბილისი, საქართველო
ქალთა საკითხი დიმიტრი ჯანაშვილის პუბლიცისტიკაში
აბსტრაქტი
დიმიტრი ჯანაშვილი იყო მასწავლებელი და სახელმწიფო მოღვაწე. საქართველოს ისტორიული წარსულის შესანიშნავი მკვლევარი, ნიჭიერი პუბლიცისტი და საზოგადო მოღვაწე. მის კალამს ეკუთვნის უამრავი ისტორიული და ეთნოგრაფიული წერილი და ნარკვევი, კრიტიკული სტატია და მეცნიერული გამოკვლევა; სახელმძღვანელო წიგნი და რეცენზია, რომლებიც სისტემატურად იბეჭდებოდა ქართულ და რუსულ პერიოდულ პრესაში.
სტატიის მიზანია წარმოვაჩინოთ დიმიტრი ჯანაშვილის ისტორიული სურათები – „ქართველი ქალები“, რომელთაც ილია ჭავჭავაძე პერიოდულად აქვეყნებდა ჟურნალ „ივერიაში“ (1882 წლის №6-12). ნაშრომი ცალკე წიგნად გამოიცა 1914 წელს. დიმიტრი ჯანაშვილი იყო ერთ-ერთი პირველი ქართველი მეცნიერი, რომელიც შეეცადა ქართველი ქალების როლი და ადგილი გამოეკვეთა საქართველოს ისტორიაში. მან შეისწავლა „ქართველთა ცხოვრება“, სიგელ-გუჯრები, ქართული ზეპირსიტყვიერება და მემატიანეთა მიერ აღწერილი ამბები. ამოკრიბა და ხალხს გააცნო ჩვენი შესანიშნავი წინაპარი ქალების ბრძოლა და ვაჟკაცობა, კულტურული და ლიტერატურული საქმიანობა, სახელმწიფოებრივი და საზოგადოებრივი მოღვაწეობა. ნაშრომში ქალებზე თხრობა იწყება კოლხეთის მეფის ასული მედეადან და სრულდება XIX საუკუნის დასაწყისით.
ისტორიულად, ქალები ხშირად იყვნენ მარგინალიზებული ან გამოტოვებული ისტორიული ჩანაწერებიდან, რაც ხშირ შემთხვევაში მათ წვლილს შეუმჩნეველს ხდიდა. დიმიტრი ჯანაშვილმა მისი ნაშრომით შეაჯამა ქალის როლი ქართველი ერის განვითარებისა და ჩამოყალიბების საქმეში და აღნიშნა, რომ ქართველმა ქალებმა მნიშველოვანი როლი ითამაშეს საქართველოს ისტორიაში.
საკვანძო სიტყვები: დიმიტრი ჯანაშვილი, ქალთა საკითხი, „ქართველი ქალები“.