ია ჯიჭონაია
სოხუმის სახელმწიფო უნივერსიტეტი
ასოცირებული პროფესორი
თბილისი, საქართველო
ORCID: 0009-0004-8945-8196
ია ჯიჭონაია
სოხუმის სახელმწიფო უნივერსიტეტი
ასოცირებული პროფესორი
თბილისი, საქართველო
ORCID: 0009-0004-8945-8196
„ქართლის ცხოვრების“ მატიანეთა ცნობები საქართველო -ჩრდილოეთკავკასიის ქვეყნების პოლიტიკური ურთიერთობის შესახებ
აბსტრაქტი
„ქართლის ცხოვრების“ მატიანეთა ცნობები ჩრდილოეთ კავკასიის ხალხებსა და ქვეყნებზე, დიდი ხანია, აქტიურად გამოიყენება ჩრდილოეთ კავკასიის ისტორიით დაინტერესებულ მკვლევარ-ისტორიკოსთა მიერ. წარმოდგენილ სტატიაში განხილულია კიდევ ერთი მცდელობა „ქართლის ცხოვრების“ მატიანეთა მასალების შემდგომი წყაროთმცოდნეობითი დამუშავება. კონკრეტულად, ისტორიკოს სუმბატ დავითის ძის ცნობები საქართველო-ჩრდილოეთის ქვეყნების ურთიერთობის შესახებ.
სუმბატ დავითის ძის თხზულებას „ცხოვრებაჲ და უწყებაჲ ბაგრატონიანთა“ ,,ქართლის ცხოვრების“ მატიანეთა შორის სრულიად განსაკუთრებული ადგილი უკავია. თხზულება გარკვეულ წარმოდგენას გვიქმნის VI-XI საუკუნეების საქართველოს საგარეო-პოლიტიკურ მდგომარეობაზე. მასში მოცემულია არაერთი საინტერესო ცნობა საქართველოს ურთიერთობებზე მეზობელ ქვეყნებთან თუ ხალხებთან. ამ მხრივ გამონაკლისი არ არის კავკასიის ქედს გადაღმა არსებული სამყარო, საკუთრივ ჩრდილოეთ კავკასიის ხალხები, აგრეთვე ხაზარები, ძველი რუსები. პირველი ცნობა, რომელიც შემოდის ჩვენი ინტერესების სფეროში, ესაა ცნობა ჰერაკლე კეისრისა და ხაზარების მიერ თბილისის დალაშქვრის შესახებ. მეორე ცნობა ეხება 1021-1022 წლების საქართველო-ბიზანტიის ომის პერიპეტიებს, კერძოდ, ბიზანტიისა და ქართული ჯარების დასკვნითი შეტაკების გაშუქებას, სადაც მემატიანე იძლევა საინტერესო ცნობას ბიზანტიის ლაშქარში რუსთა რაზმების „ტაღმანი მეფისანი რუსნი...“ ყოფნის შესახებ.
მიუხედავად იმისა, რომ განხილული მასალა ნამდვილად არ გამოირჩევა ინფორმაციული დატვირთულობით, მაინც საჭიროდ ჩავთვალე მასზე კიდევ ერთხელ ყურადრების გამახვილება, და მათი წყაროთმცოდნეობითი ღირებულების ჩვენება.
საკვანძო სიტყვები: „ქართლის ცხოვრება“, პოლიტიკა, მემატიანე, წყარო, კავკასია.