ფილოლოგიის დოქტორი
ყარსის კავკასიის უნივერსიტეტი
ასისტენტ-პროფესორი
ყარსი, თურქეთი
ფილოლოგიის დოქტორი
ყარსის კავკასიის უნივერსიტეტი
ასისტენტ-პროფესორი
ყარსი, თურქეთი
აფხაზეთის ომის მოვლენების ასახავა გაზეთ „მილლიეთის“ მიხედვით
1992–1993 წწ. აფხაზეთის მოვლენებთან დაკავშირებით თანადროულ თურქულ პრესაში სხვადასხვაგვარი სტატიებია გამოქვეყნებული. მოხსენებაში განხილულია გაზეთ „მილლიეთში“ გამოქვეყნებული მასალები, რომელიც აფხაზეთში მიმდინარე ომის პერიოდს ეხებოდა.
სტატიების ერთი ნაწილში საქართველოს ტერიტორიული მთლიანობის დაცვასთან დაკავშირებით აზრია გამოთქმული. ხოლო მეორე ნაწილი, აფხაზეთის დამოუკიდებლობის მომხრეა. აღსანიშნავია ისიც, რომ სტატიებში იგრძნობა აფხაზურ–ჩერქეზული დიასპორის ზეგავლენა. რაც შეეხება თურქეთის სახელმწიფო პოლიტიკას, ის ცალსახად საქართველოს ტერიტორიული მთლიანობის მომხრეა. მეტიც, სტატიების მიხედვით ცენტრალური ხელისუფლება აფრთხილებს ადგილობრივ აფხაზურ–ჩერქეზურ ასოციაციებს არ ჩაერიონ მიმდინარე კონფლიქტში. ამის მიუხედავად, აღნიშნული ასოციაციების საშუალებით იგზავებოდნენ მოხალისეები აფხაზეთის კონფლიქტში მონაწილების მისაღებად, ასევე, იგზავნებოდა ჰუმანიტარული ტვირთი. სტატიებში არის კონკრეტული ინფორმაცია თურქეთელი აფხაზ – ადიღეველების აფხაზეთის ომთან დაკავშირებით გამოხატული პოზიციის შესახებ. მაგალითად ნათქვამია, რომ თურქეთიდან 40 კაცი ომში მონაწილეობისთვის გაემგზავრა; აფხაზეთის ომის გასაპროტესტებლად სტამბოლში, სულთან აჰმედის მოედანზე 30–მა ჩერქეზმა ახალგაზრდამ შიმშილობა დაიწყო; გუდაუთაში წასული 22 წლის ადაფაზარელი ჩერქეზი ერჰან ჩაღლი სოხუმის ახლოს დაიღუპა; ჩერქეზთა საერთაშორისო ორგანიზაციამ აფხაზთა უფლებების დაცვის მიზნით ომის დასრულებისთვის მეომარ მხარეებს მიმართა და სხვა.
გაზეთში არა მხოლოდ უშუალოდ აფხაზეთის, არამედ დანარჩენ საქართველოში მიმდინარე მოვლენებსაც ეთმობა ადგილი. ასევე, საომარ მოქმდებებთან ერთად სამშვიდობო მოლაპარაკების მიმდინარეობაც არის გაშუქებული. საგაზეთო სტატიებს ერთ–ერთ საკვანძო თემად გასდევს აფხაზეთის ომში რუსეთისა და ჩრდილოკავკასიელთა მონაწილეობის საკითხი. აღნიშნულია, რომ აფხაზებმა კავკასიის ხალხებს მოუწოდეს საქართველოს წინააღმდეგ გაერთიანება. რაც შეეხება სამშვიდობო მოლაპარაკებებს, ეს საკითხიც დგას გაზეთის დღის წესრიგში. შეიძლება ითქვას, რომ საგაზეთო სტატიებში ცეცხლის შეწყვეტიდან საბოლოო შეთანხმებამდე, ცეცხლის შეწყვეტის პირობების დარღვევის ჩათვლით, ყველა ინფორმაცია მეტად თუ ნაკლებად არის მკითხველისშვის მიწოდებული და შეფასებული.
რაც შეეხება რუსეთის ფაქტორს, გაზეთში შეულამაზებლად არის ნაჩვენები რუსეთის პირდაპირი ჩარევის ფაქტები საომარ მოქმედებებში, მათგან აფხაზთა მხარდაჭერის საკითხი, გარკვეული მუქარები ქართული და აფხაზური მხარეების მიმართ ომის გაგრძელებასთან დაკავშირებით.
დასკვნის სახით შეიძლება ითქვას, რომ გაზეთ “მილლიეთში” გამოქვეყნებული სტატიები მეტ–ნაკლებად აკმაყოფილებდა მკითხველის ინტერესს აფხაზეთში მიმდინარე საომარი მოქმედებების შესახებ. სტატიებში უფრო მეტი სიმპატია ჩანს აფხაზთა მიმართ. რაც, სავარაუდოდ, თურქეთში აფხაზურ–ადიღეური დიასპორის სიმრავლის ს და გავლენის გამო უნდა ყოფილიყო. თუმცა თურქეთის როგორ მაშინდელი, ასევე დღევანდელი მთავრობა მტკიცედ უჭერდა და უჭერს მხარს საქართველოს ტერიტორიული მთლიანობის ურღვევობას.
საკვანძო სიტყვები: საქართველო, აფხაზეთის კონფლიქტი, თურქეთი, რუსეთი, სამშვიდობო მოლაპარაკებები.