ნინო ქოთოლაშვილი

მაგისტრი
მასწავლებელი
ევროპული სკოლა
თბილისი, საქართველო
nino.kotolashvili@europeanschool.ge

აჭარის ავტონომიური რესპუბლიკის სტატუსი: რელიგია, უსაფრთხოება და იდენტობის პოლიტიკა

საბჭოთა კავშირის დაშლის შემდეგ (1991) საქართველო ძალადობრივ სეპარატისტულ კონფლიქტებს შეეჯახა აფხაზეთსა და ე.წ. სამხრეთ ოსეთში და დღემდე ვერ მოახერხა ეფექტური სახელმწიფო კონტროლის აღდგენა. ამავე დროს აჭარა — განსხვავებული რელიგიური კომპოზიციისა და სასაზღვრო მდებარეობის მიუხედავად — საქართველოს კონტროლირებად რეგიონად რჩება.

კვლევის მიზანია გამოიკვეთოს ისტორიული, რელიგიური, გეოპოლიტიკური და ინსტიტუციური ფაქტორები, რომლებმაც პოსტ-საბჭოთა პერიოდში აჭარის შედარებით მშვიდობიანი ინტეგრაცია უზრუნველყო. განხილულია 1878 წლიდან მოყოლებული პერიოდი, როდესაც აჭარა ოსმალეთის იმპერიიდან რუსეთის იმპერიას შეუერთდა, საბჭოთა პერიოდში აჭარის ასსრ-ის შექმნა, ასევე მე-20 საუკუნის მეორე ნახევარსა და 21-ე საუკუნის დასაწყისში განვითარებული მოვლენები.

კვლევა განსაკუთრებულ ყურადღებას უთმობს ისლამის როლს რეგიონული იდენტობის ჩამოყალიბებაში, რომელიც არ გადაქცეულა სეპარატისტულ ნაციონალიზმად. ასევე მიმოიხილება 1921 წლის ყარსის ხელშეკრულებისა და საბჭოთა ეთნოფედერალური პოლიტიკის გავლენა აჭარის ავტონომიის ინსტიტუციურ ჩამოყალიბებაზე. ანალიზის საგანია ასლან აბაშიძის მმართველობის სპეციფიკაც, რომელმაც ავტორიტარული მმართველობა დამოუკიდებლობის მოთხოვნის გარეშე უზრუნველყო.

საბოლოოდ, აჭარის შემთხვევა გვიჩვენებს, თუ როგორ იქცა ეთნო-ლინგვისტური იდენტობა, გეოპოლიტიკური პრაგმატიზმი და ინსტიტუციური შეკავების მექანიზმები მშვიდობიანი ინტეგრაციის და კონფლიქტის თავიდან არიდების მნიშვნელოვან ფაქტორებად პოსტ-საბჭოთა კავკასიაში.

 

საკვანძო სიტყვები: აჭარა, ავტონომია, სახელმწიფოს მშენებლობა, გეოპოლიტიკა.