ნესტან სულავა

ფილოლოგიის მეცნიერებათა დოქტორი
ასოცირებული პროფესორი / მოწვეული პროფესორი
ივანე ჯავახიშვილის სახელობის თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტი, სამცხე-ჯავახეთის სახელმწიფო უნივერსიტეტი
თბილისი, საქართველო
ORCID: 0000-0002-7808-8722
nestan.sulava@tsu.ge

ღმერთი, სამყარო, ადამიანი დავით აღმაშენებლის „გალობანი სინანულისანის“ მიხედვით

დავით აღმაშენებლის „გალობანი სინანულისანი“ ქართული ჰიმნოგრაფიის განსაკუთრებული ნიმუშია თავისი სააზროვნო სისტემით, მხატვრული ორიგინალობით, გამომსახველობითი საშუალებებით, სიმდიდრითა და საღვთისმეტყველო სიღრმით. საგალობელი იკვლევს ღმერთისა და ადამიანის, სამყაროსა და ადამიანის ურთიერთმიმართებებს, რაც უმთავრეს მნიშვნელობას ატარებს ადამიანის სულიერი განვითარების ურთულეს გზაზე. ღმერთის ხატად შექმნილი ადამიანი, რომელიც შემოქმედის ნების საწინააღმდეგო ქმედებას ჩადებს, სრულყოფილებასა და მსგავსებას კარგავს, რის შედეგადაც სიღრმისეული სინანულის საფუძველი იქმნება, ხოლო ჰიმნოგრაფი აღსარებით ცდილობს კაცობრიობის არასრულყოფილების გადალახვას.

დავით აღმაშენებლის საგალობელი თავისი იდეურ-შინაარსობრივი და მხატვრული სტრუქტურით უახლოვდება ფსალმუნებსა და წმ. ანდრია კრიტელის (კრეტელის) „დიდი კანონის“ ჰიპოდიგმურ-პარადიგმულ კონცეფციას. საგალობელში გამოყენებულია ბიბლიური სიუჟეტები, პერსონალები და ენიგმები. ლირიკული გმირის სინანულით აღსავსე გოდება მიმართულია ღმერთისკენ და ასახავს აღსარების პროცესს, რომელიც ზეციურ მოქალაქედ გადაქცევისკენ წარმართავს ადამიანს.

გალობის მხატვრული სტრუქტურა ორიგინალურია, რადგან თანმიმდევრულად აერთიანებს შეხედულებებს ღმერთის, ყოვლადწმიდა ღვთისმშობლის, სამყაროსა და ადამიანის შესახებ. ღმერთის სახელები — მარტივი, სრული, სამ-მზე, ერთცისკროვნება — მოდის საღვთისმეტყველო და პატრისტიკული მწერლობიდან. სამყარო წარმოდგენილია, როგორც ერთიანი მთლიანობა, რომლის მწვერვალიც ადამიანია, შექმნილი ღვთის მსგავსად, თუმცა დაკარგული პირველსახით და სულიერად გამოწვეული ედემის უკუმოღების გზით.

გალობა ასწავლის ადამიანს ღვთის ნების შესაბამისად მოქმედების აუცილებლობასა და სულიერ სრულყოფას, ზნეობრივ სრულყოფასა და ღმერთთან სულიერ კავშირს. საგალობელი გამოხატავს ადამიანის მისიას, დანიშნულებას სამყაროში და ადამიანის ადგილს ღვთის წინაშე, რაც განხორციელდება საფეხურებით სულიერი ზრდისა და ზნეობრივი სრულყოფის გზაზე.

 

საკვანძო სიტყვები: ღმერთი, სამყარო, ადამიანი, დავით აღმაშენებელი, „გალობანი სინანულისანი“