ფილოლოგიის მეცნიერებათა დოქტორი
ასოცირებული პროფესორი, მთავარი მეცნიერ-თანამშრომელი
საქართველოს უნივერსიტეტი, თ. ბერაძის სახ. ქართველოლოგიის ინსტიტუტი
თბილისი, საქართველო
ORCID: 0009-0008-9099-2387
nan.mrevlishvili@ug.edu.ge

 

ღირსი თეოდორა ალექსანდრიელი: ძირითადი რელიგიური მოტივები

მოხსენება შოთა რუსთაველის საქართველოს ეროვნული სამეცნიერო ფონდის მხარდაჭერით განხორციელდა [FR-24-7685, „ქართული ნათარგმნი ჰაგიოგრაფიული ძეგლების კორპუსი, I“]. იგი ეხება V საუკუნის საეკლესიო მოღვაწის, ღირსი თეოდორა ალექსანდრიელის ცხოვრებას. ბერძნულ მწერლობაში შემონახულია ორი რედაქცია: უძველესი, პრემეტაფრასული (ავტორი უცნობია) და მეტაფრასული, რომლის რედაქტორი სვიმეონ მეტაფრასია. ქართულ მწერლობაში თხზულება სამი რედაქციით არის შემოსული:

  1. პრემეტაფრასული – ხუთი ხელნაწერი, მთარგმნელი უცნობია;

  2. გელათური – ერთი ხელნაწერი, დაცულია ქუთაისის სახელმწიფო ისტორიულ-ეთნოგრაფიულ მუზეუმში, მთარგმნელი უცნობია;

  3. ათონური – თეოფილე ხუცეს-მონაზონი, ავტოგრაფი დაცულია ათონის მთაზე. ფოტოპირები ინახება კ. კეკელიძის სახელობის ხელნაწერთა ეროვნულ ცენტრში.

მოხსენება მიმოიხილავს ძირითადი რელიგიური მოტივები, რომლებიც გამოიკვეთა თხზულებაში:

  • ცდუნება და მაცდუნებელი

  • ცოდვით დაცემა – ცოდვა და მცოდველი

  • სინდისი და სინანული

  • ასკეტიზმი – სულიერი მოსაგრეობა: ლოცვა, მარხვა, სიმდაბლე

  • ცილისწამება – განსაცდელი და მორჩილება

  • სასწაულები – ღვთის მიერ წმინდანად გამორჩევის მტკიცებულება

  • წმინდანის გარდაცვალება – სულიერი მოსაზრების დამაგვირგვინებელი აქტი

საკვანძო სიტყვები: ღირსი თეოდორა ალექსანდრიელი; პრემეტაფრასული და მეტაფრასული რედაქციები; ნათარგმნი ჰაგიოგრაფია; რელიგიური მოტივები ჰაგიოგრაფიაში; ასკეტიზმი